Wat is een aandeel in een bedrijf?
En dan mag jij je zomaar aandeelhouder van een bedrijf noemen. Maar wat betekent dat dan eigenlijk? Wat kun je met een aandeel en wat is een aandeel dan precies?
Je hebt bepaalde rechten!
Het is mogelijk om er geld mee te verdienen, maar ook verliezen. Dat is waarom je zou kunnen beleggen in aandelen, maar wat is een aandeel precies?
Een aandeel betekent letterlijk een aandeel binnen een bedrijf, een bewijs dat je het bedrijf mede in eigendom hebt. De eigenaar van een of meerdere aandelen – de aandeelhouder- heeft zeggenschap binnen de onderneming. De aandeelhouders van een onderneming worden vanuit financieel opzicht beschouwd als eigenaren van de onderneming. In juridisch opzicht is dat niet het geval en zijn ze dat niet. De aandeelhouders van een bedrijf delen de gemaakte winst van een onderneming met de andere aandeelhouders. Aan de andere kant delen aandeelhouders ook de risico’s. Is een bedrijf verliesgevend, dan krijgt de aandeelhouder vaak geen beloning over zijn aandeel.
De meeste aandeelhouders hebben effecten – want zo worden aandelen ook wel genoemd- vanuit winstoogmerk. Ze willen hun aandelen het liefst met een behoorlijke winst van de hand doen. Effecten kun je echter alleen verhandelen als een bedrijf beursgenoteerd is. Aandeelhouders kunnen hun waardepapieren van de hand kunnen doen, en een bedrijf kan nieuwe effecten in omloop doen. Dit wordt aandelenemissie genoemd. Bedrijven doen dit om zo geld te creëren om bijvoorbeeld bepaalde dure investeringen te doen of om leningen af te lossen. Aandeelhouders kunnen hun effecten dan verkopen of nieuwe effecten kopen. Wil je waardepapieren kopen, dan dien je altijd een account aan te maken bij een broker; iemand die als bemiddelaar optreedt tussen de koper en verkoper van effecten.
Heb je een aandeel in een bedrijf, dan kun je uit 2 soorten rendement winst halen. Aandeelhouders hebben dus geen recht op en krijgen dus geen vaste, financiële uitkering van hun aandeel. Vanwege het feit dat er gehandeld wordt in effecten, verandert de waarde – de koers- continu. Heb je een aandeel, dan is het natuurlijk prettig als de koers stijgt, want dan stijgt de waarde van je aandeel. Ben je aandeelhouder dan kun je op 2 verschillende manieren rendement (winst) maken. De eerste manier is je aandeel van de hand te doen als je aandeel in waarde gestegen is. Dan heb jij je aandeel immers verkocht voor een hoger bedrag dan waarvoor je het gekocht hebt en heb je dus winst gemaakt. De 2e manier is winst door dividend. Wat dat inhoudt leg ik hieronder uit.
Je kunt als aandeelhouder ook geld verdienen als het bedrijf je een deel van de gemaakte winst uitkeert. Dit wordt ook wel dividend genoemd. Overigens zijn ondernemingen niet verplicht om dividend uit te keren. Zij kunnen dit geld ook besteden om in het bedrijf te investeren of om dure leningen af te lossen. Het bedrijf waar jij een aandeel hebt, kan winst maken waardoor de koers van effecten stijgt. Er kan echter ook verlies gemaakt worden, waardoor de koers van het aandeel daalt. Ook in dat geval is dividend geen zekerheidje.
Ben je aandeelhouder, dan krijg je in 9 van de 10 gevallen ook stemrecht tijdens de AVA, een jaarlijkse vergadering van aandeelhouders van een onderneming. De AVA geldt als hoogste orgaan van een bedrijf, omdat tijdens een dergelijke vergadering de eigenaren van een bedrijf bijeenkomen. Vanuit die hoedanigheid bepaal je mede de koers die het bedrijf zal gaan varen en beslis je ook over de beloning van de commissarissen van het controlerende werk. Dat beslissen is overigens relatief, want er zijn vaak grote partijen die een groot deel van de effecten in handen hebben en dus automatisch meer macht hebben.
Vroeger was een aandeel iets dat ook echt op eigen naam stond en waarmee je duidelijk kon maken (en laten zien) dat jij voor een deel eigenaar van een onderneming was. Dat is tegenwoordig niet meer het geval. Nu wordt vooral met waardepapieren aan toonder gewerkt. Zo is het namelijk eenvoudiger om met effecten te handelen. De effecten hoeven immers niet meer op naam gezet te worden als je ze aan een andere partij verkoopt.
Je merkt er overigens niets van als je een of meerdere waardepapieren van een bedrijf hebt, wel dat je een positie binnen een bedrijf hebt ingenomen. Deze positie staat voor een bepaalde waarde. Vanwege de mogelijkheid die elektronisch handelen met zich meebrengt wordt tegenwoordig vooral naar de waarde gekeken en doet het aandeelhouderschap en het feit dat je voor een deel eigenaar bent van een onderneming er veel minder toe. Het daadwerkelijke aandeel heeft meer en meer een symbolische waarde gekregen.
Waar je effecten kunt kopen? Dit kun je doen bij banken en brokers die platformen aanbieden waar je als particulier effecten kunt kopen. Je betaalt wel kosten voor het handelen, de mogelijkheden om te handelen en de verleende service aan de bank of broker.
Er is wel degelijk verschil tussen waardepapieren en obligaties. Als je over obligaties praat, dan gaat het om geleend geld dat op den duur terugbetaald moet worden. Je kunt een obligatie dus ook wel een schuldbewijs noemen. Wat ook een groot verschil maakt is de vergoeding die het bedrijf ervoor moet betalen. Het bedrijf betaalt rente op obligaties en dan maakt het dus geen verschil of er sprake is van het maken van winst of verlies.
Wat gebeurt er dan met je aandeel als het bedrijf waarvan jij aandeelhouder bent failliet gaat? Mocht dat zo zijn, dan worden uit de middelen – mits die er nog zijn – de ‘gewone’ schuldeisers betaald. Dit zijn bijvoorbeeld leveranciers. Vervolgens komen de obligatiehouders aan de beurt en dan pas de aandeelhouders. Je loopt als aandeelhouder dus beduidend meer risico dan een obligatiehouder. Maar: als het om een naamloze vennootschap gaat, dan is het risico dat je als aandeelhouder loopt nooit meer dan het bedrag waarvoor hij het aandeel op de beurs heeft gekocht.
Als aandeelhouder ben je mede-eigenaar, echter ben je niet aansprakelijk voor de schulden van een onderneming die boven de grootte van het aandelenkapitaal liggen. Bovendien ben je als aandeelhouder ook niet verantwoordelijk voor eventueel wanbeleid van de bestuurders van een bedrijf. Heb je een obligatie, dan ben je geen mede-eigenaar. Ook een obligatiehouder kan maximaal het bedrag verkiezen dat per aandeel is betaald.
Uit onderzoeken blijkt dat het hebben van effecten op de langere termijn meer rendement oplevert ten opzichte van obligaties. Waardepapieren brengen dan weliswaar meer risico’s met zich mee, het rendement op lange duur is hoger dan obligaties (en spaarrekeningen). Deze onderzoeken kunnen zeer betrouwbaar genoemd worden, want het beslaat een periode van meer dan een eeuw en is gehouden in verschillende landen. Zoals bekend wordt het hogere rendement van effecten behaald uit het stijgen van de koers, dividend en rente.
